Zielona herbata i jej właściwości prozdrowotne

Badań dotyczących kawy i jej prozdrowotnych właściwości jest mnóstwo. Co jakiś czas dowiadujemy się o nowych doniesieniach naukowców, którzy dowiedli kolejnych jej niezwykłych właściwości i plejotropowego działania w kontekście zdrowia, samopoczucia i kondycji fizycznej. O herbacie zawsze mówiło i pisało się mniej, nie sądząc wówczas, że zasługuje na oddzielny temat i zaadresowanie do niej właściwości o potencjalnym charakterze prozdrowotnym. Do czasu, ponieważ nie od dzisiaj wiadomo, że zielona herbata i związki aktywnie czynne w niej zawarte wykazują silne antyoksydacyjne działanie.

Zielona herbata- najważniejsze substancje czynne

Do głównych substancji czynnych zawartych w zielonej herbacie należą l-teanina, EGCG oraz kofeina, która kojarzona przez wielu jest wciąż tylko z kawą. Nie do końca tak jest, ponieważ okazuje się, że zielona herbata ma jej całkiem spore ilości i zdecydowanie może konkurować z kawą w kwestii działania pobudzającego. Zwłaszcza połączenie tych trzech substancji w zielonej herbacie działa mocno pobudzająco.
Na szczególne uznanie zasługuje jeden z najbardziej opisanych związków zawartych w zielonej herbacie – EGCG (galusan epigallokatechiny) należący do związków z grupy flawonoidów i będący pochodną katechiny. Okazuje się, że stanowi największą część substancji zawartych w zielonej herbacie, bo aż 1/3 jej suchej masy.

Zielona herbata- właściwości

Regularne spożywanie zielonej herbaty wiąże się z wieloma korzyściami o charakterze prozdrowotnym. Jakie wyjątkowe właściwości ma zielona herbata i kto zyska najwięcej włączając do diety jej napary oraz ekstrakty substancji czynnych w niej zawartych?

W badaniach wykazano co najmniej kilkanaście korzyści płynących z picia zielonej herbaty:

• Działała silnie chemoprewencyjnie i przeciwnowotworowo co związane jest z dużą zawartością polifenoli i antyoksydacyjnych substancji. Zmniejsza ryzyko rozwoju nowotworów u osób z nadmiernym stresem oksydacyjnym.
• Działa ochronnie na neurony i tkankę mózgową u osób z chorobami neurodegeneracyjnymi (choroba Parkinsona, Alzheimera) lub u tych, u których ryzyko rozwoju tych schorzeń jest większe.
• Zwiększa zdolności kognitywne i wspiera funkcje poznawcze i pracę mózgu. Takie działanie przypisuje się zwłaszcza EGCG. Natomiast l-teanina oraz kofeina (zwłaszcza w synergistycznym działaniu) wykazują charakter pobudzający. Sama l-teanina w związku z tym, że działa na receptory takich neuroprzekaźników jak GABA, glutaminian, serotonina czy dopamina, powoduje wzrost specyficznych fal alfa w mózgu, które odpowiadają w głównej mierze za spokój, wyciszenie i tak zwane zwolnienie poprzedzające odpoczynek czy sen. Wiedząc to wszystko możemy zaadresować w konkretny sposób dla kogo poszczególne związki czynne zawarte w zielonej herbacie będą najlepsze. EGCG dla studentów, uczniów i osób pracujących naukowo? Kofeina w połączeniu z l-teaniną dla sportowców? Sama l-teanina dla osób z przewagą glutaminianu nad GABA, które nie potrafią się wyciszyć oraz dla tych, którzy od dawna obserwują u siebie problemy ze snem? Zdecydowanie tak! Najlepiej działają poszczególne substancje zawarte w zielonej herbacie na te grupy osób.
• Polifenole zawarte w zielonej herbacie wykazują działanie opóźniające procesy starzenia, tak zwane działanie anti-agingowe, które może wydłużać życie. Związane jest to z wykazaną zdolnością związków czynnych herbaty z ochroną przed uszkodzeniami telomerów.
• EGCG jest bardzo pomocne w prewencji i leczeniu chorób zapalnych. Największe działanie wykazano w kontekście chorób reumatycznych takich jak reumatoidalne zapalenie stawów, twardzina układowa, toczeń rumieniowaty układowy czy zespół antyfosfolipidowy.
• Poprzez wpływ substancji zawartych w zielonej herbacie (l-teaniny zwłaszcza) na regulację neuroprzekaźników, wykazują one korzystne działanie w przypadku pacjentów z depresją i zaburzeniami nastroju, redukując specyficzne dla tych stanów symptomy.
• Znacznie wpływa na obniżenie ciśnienia krwi poprzez wzrost tlenku azotu. Ta właściwość ma również niemałe znaczenie dla sportowców, u których włączenie chociażby EGCG może wpływać na wzrost zdolności wysiłkowych.
• EGCG wykazuje działanie ochronne na wątrobę i zmniejsza ryzyko rozwoju jej chorób – niealkoholowego stłuszczenia wątroby.
• Galusan epigallokatechiny poprawia wrażliwość insulinową, czego konsekwencją jest obniżenie poziomu glukozy we krwi u osób z zaburzeniami glikemii i z zespołem metabolicznym. Bardzo dobrze sprawdzi się jako wsparcie dla osób z insulinoopornością, hiperinsulinizmem, cukrzycą typu II.
• EGCG korzystnie wpływa u osób redukujących masę ciała. Działanie to związane jest ze zwiększeniem beta-oksydacji kwasów tłuszczowych i zmniejszeniem apetytu.
  Wykazują działanie korzystnie poprawiające profil lipidowy.
• Polifenole, zwłaszcza EGCG zawarte w zielonej herbacie wykazują również działanie bakteriobójcze, poprzez zdolność do niszczenia błony ochronnej bakterii.
• EGCG znajduje również niemałe zastosowanie w kosmetologii. Korzystnie wpływa na poprawę stanu skóry oraz redukcję zmarszczek.

Regularne spożywanie zielonej herbaty jest jak najbardziej pożądane. Ciężko jednak zapewnić tym odpowiednią podaż wyżej wymienionych substancji czynnych w niej zawartych. Chcąc działać bardziej prewencyjnie i uzyskać wyżej wymienione benefity związane ze spożywaniem substancji czynnych zawartych w zielonej herbacie skłonić należy się ku suplementacji poszczególnych związków, w zależności od tego jaki efekt chcemy uzyskać. EGCG wykazuje działanie bardziej prozdrowotne, przeciwzapalne oraz antyoksydacyjne. Natomiast połączenie kofeiny i l-teaniny (w proporcji 1:2) jest świetnym stackiem z grupy popularnych nootropików zwłaszcza dla sportowców, dla których bardzo ważne będzie działanie pobudzające, poprawiające czas reakcji, koncentrację (zawodnicy sztuk walki, rugbiści, piłkarze).

Suplementacja EGCG, l-teaniną- zachowaj ostrożność

Jak w suplementacji każdych preparatów również i w przypadku EGCG, kofeiny oraz l-teaniny należy zachować ostrożność. Przedłużająca się suplementacja lub stosowanie zbyt dużych dawek tych związków może w niekorzystny sposób wpłynąć na równowagę neuroprzekaźników i prowadzić do zaburzeń w ich proporcjach, co objawiać się może między innymi problemami ze snem, z wyciszeniem. Natomiast w przypadku EGCG, przedłużająca się suplementacja bardzo dużych dawek prowadziła w badaniach do problemów z wątrobą oraz nieznacznego spadku poziomu testosteronu.

---

Zachęcamy poza regularnym spożywaniem zielonej herbaty również do indywidualnie dopasowanej suplementacji EGCG, l-teaniną czy kofeiną w poszczególnych przypadkach. Zawsze jednak jesteśmy za tym, aby suplementacja taka była po pierwsze dokładnie spersonalizowana do danej osoby na podstawie wywiadu i wyników badań laboratoryjnych, po drugie natomiast aby miała charakter pulsacyjny i czasowy co związane jest z robieniem przerw w przyjmowaniu tych związków.